چه لپ تاپی بخریم ؟ (راهنمای کلی خرید لپ تاپ)

سیستم عامل ( مک ، ویندوز یا لینوکس ؟ )

اولین سوالی که مسیر انتخاب لپ تاپ را به دو شاخه مجزا تقسیم بندی می کند سیستم عامل است. مکینتاش ( MacOs ) یا ویندوز (Windows) و یا حتی لینوکس (Linux) ؟

• - اگر گوشی همراه شما اپل است و به صورت کلی با محصولات کمپانی اپل سر و کار دارید
• - یا نیاز به استفاده تخصصی از نرم افزار های خاص، نظیر محصولات گرافیکی شرکت ادوبی (فتوشاپ ، افترافکت و ... ) دارید
• - یا به دنبال کلاس کاری بالا هستید و البته دغدغه بودجه هم ندارید !!

در غیر این صورت برای سایر استفاده ها از  کاربری خانگی  و حسابداری گرفته تا مالتی مدیا ، مهندسی و یا حتی گیمینگ و حرفه ای می توانید از سایر محصولات موجود در بازار که همگی از سیستم عامل ویندوز Windows پشتیبانی می کنند استفاده کنید. البته در این بین سیستم عامل های تخصصی دیگری نظیر لینوکس نیز وجود دارند که روی اکثر سیستم ها قابل نصب هستند.

اندازه ، وزن ، طراحی بدنه

لپ تاپ ها با توجه به سایز نمایشگر معمولا در دسته های 11 الی 17 اینچ تولید می شوند که بر همین مبنا هم سایز ، وزن و به صورت کلی تر کاربری لپ تاپ تغییر می کند.

برای مثال کسانی که زیاد اهل حمل و نقل لپ تاپ هستند معمولا از سایز های 11 الی 14 اینچی که معمولا باریک و سبک هستند و وزن بین یک تا دو کیلوگرم دارند استفاده می کنند، نکته شاید قابل توجه در این سری از لپ تاپ ها این است که به دلیل سایز کوچکتر، دکمه های کیبورد کمتری دارند و معمولا قسمت شماره اختصاصی (NumPad) ندارند.

اما برای کسانی که کاربری بازی یا استفاده تخصصی دارند ، لپ تاپ های 15 و 17 اینچی که معمولا وزنی بیشتر از 2 کیلوگرم دارند مناسب است. البته پرطرفدارترین و معمول ترین سایز موجود همان لپ تاپ های 15 اینچی هستند که بخش بسیار بزرگی از سهم بازار را تشکیل می دهند.

با کمی گشت و گذار در بازار شاید به اصطلاح اولترابوک UltraBook هم برخورد کنید. این اصطلاح در سال 2011 توسط شرکت اینتل تعریف شد و معمولا برای لپ تاپ هایی استفاده می شود که وزن کم، ضخامت بسیار کم، سرعت بوت شدن بالا، اندازه کوچک و عمر باتری زیاد نسبت به سایر لپ‌تاپ‌ها داشته باشند.

علاوه بر سایز یک لپ تاپ, نوع لولای آن هم مهم است. لولای اکثر لپ تاپ ها معمولا کمی بیشتر از 120 درجه باز می شوند ولی لپ تاپ هایی هم وجود دارند که 180درجه و یا حتی جدیدا تا 360 درجه باز می شوند. در لپ تاپ هایی که دارای لولای360 درجه هستند معمولا به دلیل کاربری هیبریدی (ترکیب لپ تاپ و تبلت ) از صفحه نمایش لمسی هم استفاده می شود.

جنس بدنه هم یکی از پارامترهایی است که با در دست گرفتن لپ تاپ کاملا قابل حس می باشد و در مقاومت لپ تاپ در مقابل آسیب پذیری تاثیرگذار است. در بدنه اکثر لپ تاپ ها از جنس پلاستیک استفاده شده است که البته که در قیمت های بالاتر و محصولات با کیفیت تر پلاستیک جای خود را به آلومینیوم و یا ترکیبی از این دو می دهد.

صفحه نمایش (رزولوشین ، روشنایی و جنس )

در کنار مشخصات فنی یک لپ تاپ ، صفحه نمایش نیز به تنهایی پارامتری تاثیر گذار در رتبه بندی و کاربری یک لپ تاپ می باشد. یک صفحه نمایش خوب شامل ویژگی های متعددی است که شامل ، جنس ، رزولوشن ، نرخ بروزرسانی و ... می باشد که در ادامه مطلب به آنها اشاره می کنیم

جنس صفحه نمایش : مهمترین پارامتر یک صفحه نمایش جنس آن است که در لپ تاپ ها به دو مدل TN یا TFT و IPS تقسیم بندی می شود. در صفحه نمایش IPS زاویه دید بسیار بالایی وجود دارد و تقریبا تا زاویه 178 درجه تصویر را می توان دید، ولی در صفحه نمایش های TN این زاویه دید خیلی کمتر و در حدود 90 درجه می باشد. معمولا رنگ در مدل IPS زنده تر از TN است که البته این کیفیت بالاتر بدون هزینه هم نیست و قیمت لپ تاپ هایی که از صفحه نمایش IPS استفاده می کنند بیشتر است.

رزولوشن : این پارامتر معرف تعداد پیکسل های طولی و عرضی نمایشگر می باشد که هر چه این عدد بالاتر باشد تعداد پیکسل ها ریز تر و جزئیات بیشتری در تصویر نمایش داده می شود. معروف ترین رزولوشن ها HD (1080*720), FHD (1920*1080)، QHD (2560*1440) ، 4K (3840*2160) می باشد, که البته در صورتی که به یک صفحه نمایش نرمال نیاز دارید FHD بهترین گزینه برای شما می تواند باشد.

مات یا براق : در مورد انعکاس نور ، صفحه نمایش ها معمولا به دو مدل مات و براق تقسیم بندی می شوند.هر کدام از این حالت ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. مهمترین مزیت صفحه نمایش مات این است که باز تاب نور ندارد و در محیط هایی که نور محیط مستقیم و زیاد باشد کار کردن با لپ تاپ اذیت کننده نیست و در مقابل صفحه نمایش های براق در مقابل ایراد انعکاس نور، تصاویر شفاف تر و رنگ ها جذاب تر هستند که به همین دلیل در صنعت چاپ و طراحی بیشتر استفاده می شوند.

لمسی یا غیر لمسی : با این که اکثر صفحه نمایش های لپ تاپ ساده و غیر لمسی هستند ، اما در سال های اخیر برخی صفحه نمایش های براق به خصوص مدل هایی که دارای لولای 360 درجه هستند از قابلیت لمسی پشتیبانی می کنند که این قابلیت در برخی مدل ها با پشتیانی از قلم نوری هم ادغام می شود.

نرخ بروزرسانی: این عدد معرف تعداد دفعاتی است که صفحه نمایش در هر ثانیه به روز می شود. در صورتی که گیمر باشید مطمئنا به این مشکل برخورده اید که گاهی علیرغم مشخصات سخت افزاری قوی سیستم ، صفحه نمایش بازی را روان نمایش نمی دهد. اینجاست که بحث نرخ بروز رسانی به میان می آید. نرخ بروزرسانی لپ تاپ ها معمولا در سه دسته بندی 60 ، 120 و 240 هرتز می باشد که در اکثر مدل های معمولی این عدد همان 60 هرتز می باشد

شدت روشنایی : اگر در محیط های بیرون و با نور زیاد از لپ تاپ استفاده می کنید به این فاکتور نیز دقت کنید. شدت روشنایی را با نیت nit اندازه گیری می کنند و هرچه این عدد بیشتر باشد صفحه نمایش روشنایی بهتری دارد. به صورت کلی هر صفحه نمایشی ( گوشی ، تبلت ، لپ تاپ و ... ) که از 400 تا 500 نیت فراتر باشد برای استفاده بیرون در یک روز آفتابی مناسب است. در دستگاه‌های دارای صفحه نمایش ۲۰۰ نیتی برای خواندن پیامک‌ها و متن‌ها باید به یک منطقه سایه دار بروید. با توجه به اینکه لپ تاپ ها و مانیتورها غالبا در محیط‌های داخلی استفاده می‌شوند بنابراین مانند خیلی از گوشی‌ها و تبلت‌ها به روشنایی زیادی نیاز ندارند. حداقل روشنایی مورد نیاز در این دستگاه‌ها ۲۰۰ نیت است که البته خیلی از شرکت های سازنده لپ تاپ های پایین رده یا میان رده این عدد را اعلام نمی کنند . در برخی دستگاه‌های گرانقیت این عدد حدود 500 نیت می باشد (مک بوک 2021 دارای صفحه نمایش 500 تا 1000 نیتی هستند) و معمولا هم توسط شرکت سازنده این عدد اعلام می شود.

باتری ( یه شارژ چقدر دوام میاره ؟ )

در سال های گذشته عمر باتری یک لپ تاپ معمولا بین 3 تا 4 ساعت بود که خوشبختانه در سال های اخیر CPU هایی با ساختار معماری جدید, وارد بازار شده اند که باعث کاهش شدید مصرف باتری شده اند و شاهد این هستیم که لپ تاپ ها به صورت نرمال بین 4 تا 6 ساعت شارژ خود را حفظ می کنند.

یکی از متداول ترین معیارهای سنجش باتری لپ تاپ تعداد سلول های باتری است که معمولا بین 4 ، 6 و 9 سلولی تقسیم می شوند که با افزایش این سلول ها ظرفیت باتری و به صورت کلی وزن لپ تاپ بیشتر می شود.

واحد سنجش توان باتری وات ساعت یا (whr) می باشد که روی تمام باتری ها قید می گردد و از این عدد می توان به تعداد سلولهای باتری پی برد. باتری های 30 تا 40 واتی معمولا دارای 3 تا 4 سلول ، 40 تا 60 واتی معمولا 6 سلول و 60 تا 90 واتی معمولا دارای 9 سلول هستند. معمولا ظرفیت باتری لپ تاپ بین 45 تا 60 وات ساعت است. برای اینکه معیاری برای سنجش این عدد داشته باشید ، انجام بازی‌ها بین ۴۰ تا ۶۰ وات ساعت انرژی استفاده می‌کند. تماشای ویدیو بین ۱۵ تا ۳۰ وات ساعت انرژی نیاز دارد و وب‌گردی نیز ۱۰ تا ۱۵ وات ساعت انرژی مصرف خواهد کرد. پس قاعدتا با یک لپ تاپ معمولی (60 واتی ) می توان یک تا دو ساعت بازی انجام داد یا حدود 4 ساعت ویدیو تماشا کرد.

میزان ظرفیت باتری را می‌توان در وب‌سایت سازنده، دفترچه راهنما و یا روی باتری خود لپ تاپ پیدا کرد. البته بعضی شرکت ها ساعت تخمینی کارکرد لپ تاپ را در وب سایت و یا روی جعبه کالا درج می کنند که این تخمین بر اساس حداقل استفاده باتری لپ تاپ ، یعنی نور کم ، وای فای خاموش و ... محاسبه شده است و عملا کارکرد واقعی کمتر از مقدار تخمینی است.

مشخصات فنی لپ تاپ 

پردازنده CPU ، رم RAM ، حافظه داخلی SSD or HDD و گرافیک VGA، چهار مشخصه فنی هستند که در بازار سنتی لپ تاپ هم در کنار نام برند و مدل جهت شناسایی لپ تاپ استفاده می شوند. برای مثال Lenovo ideapad320 i7 8 1 2 یعنی لپ تاپ برند لنوو سری ایدیاپد مدل 320 که دارای سی پی یو i7 ، رم 8 گیگابابت ، حافظه داخلی 1 ترابایت و گرافیک 2 گیگابایت است . اما سوال اینجاست !! این اعداد چه معنی دارند ؟

پردازنده یا مغز متفکر لپ تاپ (CPU)

همانطور که احتمالا می دانید وظیفه پردازنده این است که تمام اطلاعاتی که در سیستم وجود دارد را پردازش کند. به عبارتی سی پی یو مغز کامپیوتر و مهمترین فاکتور فنی نشان دهنده قدرت فنی سیستم است. برای انتخاب بهترین پردازنده باید شناخت کاملی از آنها داشت.

اولین نکته ای که باید به آن توجه کرد اعداد و حروف روی مدل پردازنده است که هر کدام معنی خاص خود را دارد. در پردازنده های اینتل رایج ترین آن ها به ترتیب از پایین به بالا i9,i7,i5,i3,pentium,celeron نام دارند و در پردازنده های AMD به ترتیب R9,R7,R5,R3 می باشد.

پرتقاضاترین پردازنده های بازار سی پی یو های اینتل سری i می باشند که بر مبنای تعداد هسته مجازی به 4 دسته تقسیم بندی می شوند. Core i3 ضعیف ترین نوع این پردازده ها با 3 هسته مجازی ، Core i5 رده متوسط ، Core i7 قدرتمند و حرفه ای و جدیدا Core i9 که بالاترین توان و قدرت در این سری از پردازنده ها را دارند و بسیار گران قیمت هم می باشند.

اما اینها تنها پارامترها و عدد های تشخیص پردازنده های اینتل نمی باشند. معمولا پس از این اعداد اولیه یک سری عدد و حرف هم وجود دارند که هر کدام معانی خاص خود را دارند و البته مهم هم هستند.

عدد اول پس از سری پردازنده معرف نسل پردازنده می باشد که تا زمان نوشتن این مقاله 12 نسل توسط اینتل ارائه شده است و در هر کدام از این نسل ها قدرت پردازنده ها ارتقا های جزئی و کلی پیدا کرده اند. عدد بعدی نشان دهنده  رتبه‌بندی پردازنده را از لحاظ کارایی نسبت به مدل‌های دیگر می باشد. هرچه این عدد بالاتر باشد، با پردازنده‌ی حرفه‌ای تری روبه‌رو هستیم ، و آخرین علامت که معمولا یک یا دو حرف می باشد، نشان دهنده نوع پردازنده است. برای مثال cpu i7 11800H یعنی پردازنده i7 نسل 11 با با رتبه 800 و از سری H که معرف High-Performance است.

نکته بسیار کاربردی : در صورتی که بین دو مدل پردازنده از دو نسل متفاوت مثلا i3 9100f یا i5 7200u (یکی مدل بالاتر و دیگری نسل بالاتر ) نیاز به مقایسه داشتید می توانید پردازنده های دلخواه خود را به کمک سایت UserBenchmark مقایسه کنید. این سایت امکان بررسی مشخصات و مقایسه عملکرد انواع قطعات (پردازنده، حافظه، گرافیک و ...) را نیز به کاربر می دهد.

حافظه رم (RAM)

حافظه ای که با کمک کردن به پردازنده ها جهت انتقال موقت و سریع داده ها به روانی عملکرد سیستم عامل کمک می کند همان رم کامیپوتر است. معمولا وظیفه پردزانده پردازش اطلاعاتی است که داخل کامپیوتر و بر روی حافظه داخلی ذخیره شده می باشد. اما در این میان نیاز به حافظه بسیار سریعی جهت انتقال لحظه ای اطلاعات از حافظه داخلی به پردازنده است. این ساده ترین تعریف رم کامپیوتر می باشد و همانطور که از تعریف آن بر می آید در سرعت عملکرد کامپیوتر بسیار تاثیرگذار است.

در صورتی که از چندین برنامه با هم در هنگام کار با لپ تاپ استفاده می کنید بایستی از رم های بالاتر جهت جلوگیری از کاهش سرعت لپ تاپ استفاده کنید. برای کار های خانگی معمولا 4 تا 8 گیگابایت حافظه رم کافیست و معمولا برنامه نویس ها, طراح ها و گیمر ها از رم های بالاتر نظیر 16 و 32 گیگابایتی استفاده می کنند. نکته مهم این است که ظرفیت رم در اکثر مدل ها قابل تغییر است و حتی پس از خرید لپ تاپ نیز می توانید آن را ارتقا دهید ، پس زیاد نگران این فاکتور نباشید.

حافظه داخلی جهت ذخیره اطلاعات (Storage)

تمام اطلاعاتی که در لپ تاپ وجود دارد در حافظه داخلی ذخیره می شود. حافظه های داخلی به صورت کلی به دو دسته HDD و SSD تقسیم بندی می شوند.

در حافظه های HDD (Hard Disk Drive) که قدیمی تر و ارزانتر هستند ، سرعت خواندن اطلاعات هم پایین تر است و بدلیل تکنولوژی ساخت آنها که از تعدادی دیسک چرخان جهت خواندن اطلاعات استفاده می کنند ، قابلیت آسیب پذیری بیشتری هم دارند و در هنگام حمل و نقل بایستی احتیاط بیشتری کرد.

اما سرعت در حافظه های SSD ( Solid State Drive) که در چند سال اخیر خود به چندین دسته تقسیم می شوند ( عموما Sata و NVMe ) افزایش چشمگیری کرده و استفاده از این قطعات را در یک لپ تاپ خوب اجتناب ناپذیر کرده است.

برای اینکه درک بهتری از این حافظه ها و تاثیر آنها در سرعت کار با لپ تاپ داشته باشیم زمان لود شدن ویندوز روی دو مدل لپ تاپ با مشخصات یکسان و حافظه HDD حدود یک دقیقه و در گزینه مشابه با حافظه SSD کمتر از 15 ثانیه می باشد.

نکته مثبت در بحث حافظه در هنگام خرید لپ تاپ این است که همانند رم ، این حافظه ها هم قابل ارتقا و تغییر هستند و می توانید با مراجعه به شرکت گارانتی کننده و یا تعمیرگاه معتبر ، حافظه مناسب خود را نصب و استفاده نمایید.

گرافیک (مخصوص گیمرها) (VGA)

کارت گرافیک رابطی است بین پردازنده و نمایشگر که تاثیر بسیار زیادی در خروجی نهایی پردازش دارند. به صورت کلی تمام لپ تاپ ها گرافیک دارند و فقط نوع آنها با هم متفاوت است. برای مثال چیپ گرافیکی بیشتر پردازنده های اینتل داخل همان پردازنده است که اصطلاحا به آن پردازنده گرافیکی مجتمع (Integrated) گفته می شود.

این دسته از گرافیک ها معمولا حافظه گرافیکی مجزا ندارند و از حافظه قرض گرفته شده از رم جهت پردازش گرافیکی استفاده می کند. به همین علت نمی توانند بازی های سنگین یا فعالیت های رندر گیری (خروجی گرفتن از پروژه های گرافیکی) را به خوبی اجرا کنند. نوعی دیگر از گرافیک ها، کارت های اختصاصی (Dedicated) می باشند که قدرت پردازشی به مراتب بیشتری دارند و همینطور از حافظه گرافیکی مجزا برخوردارند. به همین علت هم این نوع گرافیک ها برای بازی و رندرگیری کارکرد بهتری دارند.

دو شرکت بزرگ Nvidia و AMD در حال حاضر تولید کننده بخش هسته مرکزی پردازنده های گرافیکی بازار می باشند. البته در لپ تاپ هایی که از پردازنده های شرکت اینتل استفاده می کنند معمولا از پردازنده گرافیکی intel HD Graphics به صورت یکپارچه با پردازنده اصلی نیز استفاده می شود. به همین دلیل برخی لپ تاپ ها دارای دو پردزانده گرافیکی هستند. یکی به صورت یکپارچه با پردازنده اصلی جهت انجام فعالیت های گرافیکی سبک و دیگری به صورت اختصاصی جهت فعالیت های سنگین نظیر رندرگیری و بازی.

در هنگام بررسی کارت گرافیک به سه نکته دقت کنید ، شرکت سازنده ، فرکانس کاری و حافظه پردازنده . به صورت کلی حافظه های اختصاصی در کارت های گرافیک معمولا از 1 گیگابایت تا 8 گیگابایت می باشند.

برند ( ایسوس ، لنوو ، اپل ؟؟؟)

رقابت تنگاتنگ شرکت های تولید کننده لپ تاپ به حدی بالا رفته است که در رنکینگ برترین شرکت های تولید کننده لپ تاپ هر سال برندی جای برند دیگر را می گیرد. یک سال لنوو ، سال دیگر ایسوس ، اچ پی ، ایسر ، اپل ، دل و .... همه این رقابت ها و تغییر جایگاه ها دلیل مناسبی است که دیگر بحث برند ، تفاوت چندانی در کیفیت ساخت ایجاد نمی کند و از این لحاظ می توان آسوده خاطر تر خریدکرد.

اما در کشور ما برند ، وابستگی شدیدی به گارانتی و خدمات پس از فروش دارد ، برخی برند ها همانند ایسوس خدمات پس از فروش رسمی ، یکپارچه و گسترده ای دارند و برخی دیگر همانند اپل و دل در کنار کیفیت بالایی که دارند متاسفانه خدمات پس از فروش مناسبی را پشتیانی نمی کنند. در این میان برندهای دیگری هم هستند که کم و بیش بین این دو دسته قرار می گیرند. برند هایی هم هستند مثل هواوی که به تازگی وارد بازار شده اند و با خدمات مناسبی که برای خریداران در نظر گرفته اند سرعت چشمگیری در جذب سهم بازار از خود نشان می دهند.

نتیجه گیری

در صورتی که هدف از خرید لپ تاپ کاربری خانگی  ، حسابداری  و یا فعالیت های آموزشی است بهترین گزینه استفاده از لپ تاپ هایی می باشد که از سیستم عامل ویندوز پشتیبانی می کنند و قیمت معقولی دارند. پردازنده های Celeron ، Pentium و Core i3 شرکت intel و یا R3 و R5 شرکت AMD، رم 4 تا 8 گیگابایت ، حافظه 500 گیگابایت تا 1 ترابایت و همان پردازنده گرافیکی مجتمع با سی پی یو نیاز شما را برآورده می کند. صفحه نمایش های این لپ تاپ ها معمولا HD و یا نهایتا FHD می باشند ، جنس بدنه معمولا پلاستیک و برندهای ایسوس ، لنوو ، ایسر و اچ پی لپ تاپ هایی با این مشخصات در بازار عرضه کرده اند.

اما در صورتی که از لپ تاپ جهت فعالیت های مالتی مدیا ، مهندسی ، گیمینگ و حرفه ای استفاده می کنید ، بد نیست نگاهی به لپ تاپ های اپل با سیستم عامل اختصاصی مکینتاش داشته باشید و ویندوز را تنها گزینه خود در نظر نگیرید. پردازنده های Core i5 و Core i7 شرکت اینتل یا R7 یا R9 شرکت AMD به همراه 12 ، 16 یا 32 گیگابایت رم ، 1 تا 2 ترابایت حافظه HDD به همراه 256 تا 512 گیگابایت حافظه SSD به صورت هیبریدی ، و یک کارت گرافیک اختصاصی با حداقل 2 گیگابایت حافظه می تواند گزینه مناسبی برای نیاز شما باشد. صفحه نمایش این لپ تاپ ها معمولا دارای رزولوشین FHD یا QHD هستند ، جنس بدنه معمولا به صورت ترکیبی از پلاستیک با کیفیت به همراه آلومینیوم می باشد و تمامی برندها هم گزینه های قابل رقابتی در این رده تولید کرده اند، بخصوص ریزر و ام اس ای در رده لپ تاپ های های اند و گیمینگ.