راهنمای خرید مانیتور

تجربه کاربری از یک سیستم کامپیوتری قدرتمند بدون دسترسی به یک نمایشگر یا مانیتور مناسب ممکن نیست. بدون تهیه یک مانیتور مناسب امکان بهره‌مندی از یک تجربه بصری باکیفیت از پردازنده گرافیکی خود و استفاده همه جانبه از امکانات کامپیوتر خود نخواهید داشت.

این امر برای طراحان گرافیک، گیمرها و کسانی که با نور و رنگ در مانیتور کامپیوتر سر و کله می‌زنند پررنگ‌تر است. از این رو خرید مانیتور مناسب می‌تواند چالش پررنگی برای بسیاری از افراد باشد.

در واقع انتخاب و خرید یک مانیتور مناسب با وجود لیستی از اصطلاحات و عبارات ناآشنایی که در وصف این مانیتورها به کار می‌رود، دشوار است. از این رو در راهنمای خرید مانیتور قصد داریم به بررسی ویژگی‌های مهم در انتخاب مانیتور مناسب مثل ابعاد نمایشگر، رزولوشن، فناوری پنل، نرخ رفرش، زمان پاسخگویی، اتصالات و غیره بپردازیم.

ابعاد نمایشگر

مانند تلویزیون‌ها، مانیتورهای با نمایشگر بزرگتر قیمت بیشتری هم دارند. مانیتورها بسته به نیاز کاربران در رنج گسترده‌ای از سایزها عرضه می‌شوند اما باید توجه داشت که انتخاب سایز نامناسب در دراز مدت منجر به آسیب و یا خستگی چشم شما می‌شود. در ادامه به صورت گذارا سایزهای رایج و کاربردشان را بررسی می‌کنیم.

در رنج سایز ۲۰ اینج و کمتر می‌توان گزینه‌های اقتصادی و مقرون به صرفه بسیاری پیدا کرد. خرید نمایشگر در این سایز مناسب استفاده روزانه معمول چون تماشای ویدئو، جستجوی وب و استفاده از نرم افزارهایی چون آفیس است.

البته باید توجه داشت که این سایز مانیتورها برای کار طولانی، ویرایش تصویر و مدیا و گیمینگ مناسب نیستند. اما تهیه و استفاده از دو اسکرین در این رنج سایز می‌تواند یک گزینه ارزان قیمت برای توسعه دهندگان، طراحان و یا ادیتورها باشد.

مانیتورهای بین ۲۱ تا ۲۷ اینچ تقریبا انتخابی ایده آل برای هر طیفی از کاربران است. مانیتورها با این سایز اسکرین توانایی پاسخگویی به نیازهای کاربران خانگی، اداری و گیمینگ را کاملا دارا هستند. گزینه‌های بالاتر از ۲۷ اینچ نیز مواردی مشابه اما بسیار گران قیمت‌تر هستند که می‌تواند انتخاب کاربران حرفه‌ای‌تری چون فعالان حوزه تصویر و مدیا، متخصصین صنعت ویدئو و سینما، گیمرهای حرفه‌ای باشد.

مانیتورهای عریض

در این بخش از راهنمای خرید مانیتور به مانیتورهای واید اسکرین (Widescreen) و اولترا واید (ultrawide) می‌رسیم. این مانیتورها که ترند نسبتا جدیدی در صنعت نمایشگرها محسوب می‌شود، به کاربران اجازه بهره‌مندی فضای بیشتری از دسکتاپ را به کاربران می‌دهند.

مانیتورهای عریض و فوق عریض، گزینه‌هایی گران قیمت و مورد پسند برای مالتی تسکرها، گیمرها و همچنین تماشای فیلم هستند. مانیتورهای واید اسکرین در دو نسبت تصویر (Aspect Ratio) ۱۶:۹ و ۱۶:۱۰ در دسترس هستند. این نسبت برای مانیتورهای اولترا واید یا فوق عریض ۲۱:۹ است. این مانیتورهای گران قیمت توسط برندهایی محدود و غالبا با پنل‌های ال‌جی (LG) تولید می‌شوند.

رزولوشن

تصاویری که روی پنل هر نمایشگر می‌بینیم، متشکل از میلیون‌ها نقطه نوری یا اصطلاحا پیکسل کوچک است و هرچه این پیکسل‌ها بیشتر باشند، تصویر نهایی با جزییات بالاتری نمایش داده می‌شود.

رزولوشن (Resolution) هم اصطلاحی است که از آن برای ذکر تعداد پیکسل‌های موجود در هر نمایشگر استفاده می‌شود. این مقدار که غالبا به صورت یک جفت عدد زوج (تعداد پیکسل‌های عرض در ارتفاع) بکار برده میشود، معیاری برای سنجش وضوح و کیفیت تصویر مانیتور است.

امروزه وضوح (1080p (Full HD و (1440p (QHD/2K و (2160p (UHD/4K در حال تبدیل شدن به استانداردهای اصلی در صنعت مانیتور هستند.

اکثر برنامه‌ها و سیستم‌عامل‌های به خوبی از هر سه رزولوشن پشتیبانی می‌کنند و انتخاب نهایی به بودجه و نیازهای شما بستگی دارد. وضوح 1080p برای اکثر کاربران کفایت می‌کند و وضوح 4K نیز بهترین گزینه برای نمایشگرهای بزرگ است و معمولا با استانداردهایی مثل HDR هم سازگاری دارد.

نکته مهمی که در این راهنمای خرید مانیتور باید به آن اشاره کنیم این است که مواردی مثل ضعف کارت گرافیک مانع از دستیابی بسیاری از کاربران به وضوح QHD و UHD است.

بنابراین لازم است پیش از تصمیم گیری در مورد رزولوشن مانیتور، پشتیبانی کارت گرافیک (GPU) خود از 4K یا UHD را بررسی کنید چرا که در صورت عدم پشتیبانی، نمی‌توانید از حداکثر کارایی مانیتور خود بهره ببرید.

مانیتور LCD یا LED؟

ال‌سی‌دی (LCD) که سرواژه‌های عبارت Liquid Crystal Display است به عنوان صفحه نمایشی با محلول کریستال مایع شناخته می‌شود. LCDها در واقع لایه‌های نازکی از کریستال مایع هستند که مابین الکترود و فیلتر قرار می‌گیرند. با ورود ولتاژ به پنل‌های LCD، کریستال‌های حرکت کرده و مسیر نور را برای نمایشش تصویر باز می‌نمایند.

در طرف دیگر فناوری ال‌ای‌دی (LED) را داریم که به تکنولوژی دیودهای نورانی شناخته می‌شوند. LEDها در واقع نسل بعد از LCDها هستند که از تکنیک تابش نور پس زمینه‌ی متفاوتی بهره می‌برند. برخلاف LCDها پنل‌های LED متشکل از هزاران دیود نورانی است.

این تکنیک موجب شده است تا مانیتور LED تصویری با کنتراست بالاتر و در نتیجه طبیعی‌تر داشته باشد.  LEDها مصرف کمتر و عمر بالاتری در مقابل مانیتور LCD نیز دارند. اما همچنان قیمت بالای LEDها نتوانسته مانع از برچیده شدن تکنولوژی نسبتا قدیمی LCDها شود.

نوع پنل نمایشگر

اگر تا به حال به قصد خرید نمایشگر اقدام به جستجو کرده باشید، عبارت TN ،IPS و VA به چشمتان خورده است. هر یک از این پنل‌ها از تکنولوژی‌های متفاوتی دارند که آن‌ها را مناسب اهداف خاصی می‌کنند و در ادامه راهنمای خرید مانیتور هر یک از پنل‌‌ها را توضیح می‌دهیم.

پنل مانیتور TN

کلمه TN سرواژه‌های عبارت Twisted Nematic است که معرف عملکرد درهم تنیده شدن کریستال مایع است. این تکنولوژی که از قدیمی‌ترین تکنولوژی‌های مربوط به نمایشگر است، حرکت کریستال مایع را به وسیله ولتاژ کنترل می‌کند. بدین صورت که ولتاژ وارده چینش ذرات ریز کریستال را برای نمایش تصویر تغییر می‌دهد. در این پنل‌ها مولکول‌های کریستال با زاویه ۹۰ درجه در یک دیگر می‌تنند تا امکان عبور نور را مهیا می‌سازند. با اعمال ولتاژ، این کریستال‌ها به چیدمان پیشین خود بازگشته و مانع عبور نور می‌شوند. بدین شکل نمایشگر قادر به نمایش تصاویر می‌شود.

همان طور که پیش‌تر گفتیم پنل‌های TN از قدیمی‌ترین پنل‌ها هستند. کیفیت تصویر این پنل‌ها از سایر پنل‌های در این لیست ضعیف‌تر است. همچنین به علت طیف رنگی باریک و محدودتر این پنل‌ها توانایی نمایش دقیق رنگ‌ها را ندارند.  این پنل‌ها هر پیکسل تنها می‌تواند ۶ بیت روشنایی را نشان دهد.

پنل‌های TN به علت کنتراست بالا، محدودیت زاویه دید بالایی نیز دارند. بدین معنی که صفحه مانیتور این پنل‌ها در زوایای مختلف، رنگ و نور یکسانی نخواهند داشت. اگر به مانیتور لپ‌تاپ‌های ارزان قیمت توجه کنید، متوجه می‌شوید که با تغییر زاویه دید و یا باز و بسته کردن در لپ‌تاپ، میزان روشنایی رنگ کاهش یا افزایش می‌یابد. درواقع با تغییر زاویه دید بیننده نور رنگ‌ها متفاوت به نظر می‌آیند.

با این اوصاف، پنل‌های TN بدترین انتخاب برای کاربرانی است که به دقت رنگ و کیفیت بالا نیاز دارند. این مانیتورها برای کاربران معمولی که فعالیت‌شان به وب‌گردی، آفیس، موسیقی و… محدود می‌شود کافی است.

همچنین این پنل‌ها با وجود نرخ نوسازی بالا (Refresh rate) و قیمت مقرون به صرفه مناسب گیمرهای اقتصادی است. اما کسانی که با دقت رنگ بالا سروکار دارند، مانند فعالان در حوزه ویرایش تصویر، طراحی، گرافیک و… باید از خرید این پنل‌ها صرف نظر کنند.

پنل مانیتور VA

VA که مخفف عبارت Vertical Alignment است، تکنولوژی مشابه با پنل‌های TN است با این تفاوت که کریستال‌های مایع ساختاری عمودی دارند. به دلیل ساختار متفاوت پنل‌های VA از نرخ کنتراست بالا و دقت رنگ بهتری برخوردار هستند.

پنل‌های VA از طیف رنگ بالاتری برخوردار بوده و محدودیت زاویه دید هم ندارند. از این رو انتخاب خوبی برای کسانی است که با دقت رنگ سروکار دارند.

تنها نقطه ضعف این پنل‌ها سرعت پاسخ گویی بسیار پایین‌شان است. از این رو شاید این دسته از پنل‌ها نتوانند انتخاب مناسبی برای گیمرها، خصوصا مخاطبین بازی‌های رقابتی آنلاین باشند.

پنل مانیتور IPS

پنل‌های IPS یا همان In-Plane Switching تکنولوژی نسبتا جدیدی در تولید نمایشگرها هستند که قیمت بالاتری دارند. این پنل‌ها مشابه دو مورد قبل از کریستال برای نمایش تصویر استفاده می‌کند. با این حال چینش این کریستال‌ها در پنل‌های IPS به‌صورت افقی است.

بدین شکل پراکندگی نور در نمایش رنگ‌ مشکی کاهش یافته و مانیتور تصویری زنده‌تر و با رنگ‌هایی طبیعی‌تر ارائه می‌دهد. دقت رنگ و وضوح دید در نمایشگرهای IPS با تغییر زاویه دید کاربر کاهش نمی‌یابد و تصویری زنده و طبیعی را از تمامی زوایا ارائه می‌کند.

این پنل‌ها در نرخ کنتراست ضعیف‌تر عمل می‌کننده اما به دلیل قابلیت تولید رنگ مشکی واقعی‌تر، تصاویر زنده‌تری ارائه می‌دهند. در پنل‌های IPS به هر سایه رنگ قرمز، سبز و آبی ۸ بیت اختصاص می‌دهد که رنگ‌های واقعی ۲۴ بیتی را تشکیل می‌دهند. در واقع پنل‌های IPS توانایی اجرای ۱۶/۷ میلیون رنگ را دارند.

نرخ تازه سازی تصویر

منظور از نرخ تازه سازی (Refresh rate) تعداد به روز رسانی‌های تصویر مانیتور در واحد یک ثانیه است. این واحد که با فرکانس (هرتز/Hz) اندازه گیری می‌شود، در غالب مانیتورهای معمول ۶۰ هرتز است. بدین معنی که تصویر مانیتور در یک ثانیه شصت بار بروزرسانی می‌شود. قاعدتا هرچه نرخ تازه سازی بالاتر باشد، تصویر خروجی روان‌تری خواهد داشت.

اما بایستی توجه داشت که نرخ تازه سازی بالا هیچ فایده‌ای ندارد مگر اینکه پردازنده گرافیکی (GPU) شما بتواند تعداد کافی فریم در ثانیه را نمایش دهد.

بنابراین، بایستی پیش از تصمیم گیری در مورد خرید یک مانیتور ۱۴۴ هرتز یا ۲۴۰ هرتز، از پشتیبانی کارت گرافیک خود اطمینان حاصل کنید. هرچند نرخ تازه سازی‌های بالا غالبا مد نظر گیمرها است و برای بیشتر کاربران معمولی همان ۶۰ هرتز کفایت می‌کند.

زمان پاسخ‌گویی

منظور از زمان واکنش (Response time) یعنی زمانی که طول می‌کشد تا یک پیکسل مانیتور از یک رنگ به رنگ دیگر تغییر پیدا کند. این واکنش غالبا به صورت تغییر رنگ سیاه به سفید و مجددا به سیاه در چند میلی ثانیه اندازه گیری می‌شود. زمان واکنش معمول برای LCD زیر ۱۰ میلی ثانیه است.

این پارامتر بیشتر برای گیمرها و کسانی که به تماشای فیلم با کیفیت بالا علاقه دارند، اهمیت دارد. زمان پاسخ‌گویی پایینی در حد دو میلی ثانیه گوستینگ (سایه ضعیف تصویر قبلی) و میزان تاری تصویر را به شدت کاهش می‌دهد. البته مانیتورهای با زمان پاسخ‌گویی پایین، به علت قیمت بالا و کاربرد خاص اولویت اول غالب کاربران نیستند.

در حال حاضر، تنها پنل‌های TN از زمان پاسخ یک میلی ثانیه پشتیبانی می‌کنند. این در حالی است که پنل های IPS می‌توانند به چهار میلی متر برسند.

اینکه کدام یک را انتخاب کنید کاملاً به انتظارات و کاربرد شما بستگی دارد. البته که این زمان در مانیتور گیمینگ هرچه کم‌تر باشد کیفیت تجربه بالاتر خواهد بود. در نظر داشته باشید که این عنصر آنچنان جزیی است که ممکن است حتی این تفاوت بین یک و چهار میلی ثانیه را متوجه نشوید.

روشنایی

منظور از روشنایی (Brightness) شدت روشنایی روشن‌ترین رنگ سفیدی است که نمایشگر قادر به تولید آن است. به طور معمول روشنایی مورد تایید برای مانیتور در محیط اتاق ۱۲۰ شمع بر متر مربع (cd/m2) یا نیت است. اما شما می‌توانید بسته به نیاز خود از طریق منوی تنظیمات نمایشگر یا On-Screen Display اقدام به تغییر و تنظین آن نمایید.

مانیتورهای بالا رده تا حدود ۳۰۰ الی ۳۵۰ شمع بر متر مربع را نیز پشتیبانی می‌کنند. اما هنگام خرید تنها کافیست از اینکه مانیتور مورد نظرتان از ۲۵۰ شمع بر متر مربع پشتیبانی نماید.

ضریب کنتراست

ضریب کنتراست (Contrast ratio) یکی از مشخصه‌های شاخص نمایشگرهاست که بر اساس نسبت روشنایی درخشان‌ترین رنگ مانیتور به تیره‌ترین رنگ (مشکی) تعریف می‌شود.

عمق رنگ‌های سیاه و میزان روشنایی نقاط سفید تصویر در نمایشگری با کنتراست بالا، بسیار بهتر است. از این رو تصویر خروجی مانیتور کنتراست بالا، زنده‌تر خواهد بود.

ضریب کنتراست بالای یک مانیتور، به معنی توانایی آن برای نمایش عمیق‌تر رنگ‌هاست. پس این ضریب هرچه بالاتر باشد، مانیتور مورد نظر مرغوب‌تر خواهد بود.

ضریب کنتراست در نمایشگرهای TN و IPS به صورت معمول پایین است. این ضریب در پنل‌های VA گاها به ۳۰۰۰:۱ یا بالاتر نیز می‌رسد.

فناوری‌های G-Sync و FreeSync

تکنولوژی G-Sync و FreeSync به ترتیب توسط انویدیا (NVIDIA) و ای‌ام‌دی (AMD) برای رفع مشکل چندپارگی تصویر (Screen Tearing) در نسل جدید ارائه شده‌اند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تعداد فریم‌های تولید شده توسط کارت گرافیک شما با مانیتورتان همگام نباشد.

یعنی در واقع تعداد فریم‌های تولیدی توسط کارت گرافیک با زمان پاسخ‌گویی مانیتور مضرب صحیحی از هم نباشند. در این حالت اصطلاحا پارگی تصویر رخ می‌دهد که عبارت است از پاره شدن قاب نمایش به وسیله فریم بعدی یا قبلی.

برای حل این مشکل انویدیا و AMD به عنوان تولیدکنندگان اصلی کارت گرافیک اقدام به همکاری با تولید کنندگان مانیتورها کرده‌اند که حاصل آن عرضه مانیتورها با فناوری G-Sync ویا FreeSync است.

تکنولوژی FreeSync شرکت AMD هیچ هزینه اضافی به قیمت پایه مانیتور اضافه نمی‌کند. در واقع درست مانند کارت گرافیک‌هایش قیمت تمام شده پایین‌تری را برای کاربران فراهم می‌کند. در حالی که تکنولوژی G-SYNC انویدیا بابت امتیاز استفاده این تکنولوژی توسط شرکت‌های ثالث چیزی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ دلار بر قیمت پایه مانیتور اضافه می‌کند.

اتصالات

اتصالات مانیتور و تطبیق آن با خروجی‌های کارت گرافیک از جمله پارامترهای حائز اهمیتی است که در خرید مانیتور بایستی به آن توجه کنید.

این اتصالات تا حد زیادی وابسته به نیاز شماست اما به صورت کلی مانیتورهای امروزی بایستی حداقل به پورت DisplayPort 1.4، یک پورت HDMI 1.4 / 2.0 و خروجی صدا مجهز باشند.

پس هنگام انتخاب مانیتور بسته به اتصالات مورد نیاز خود تصمیم گیری نمایید. هرچند سازگاری ویدیویی/صوتی در مانیتورهای جدید نباید مسئله باشد زیرا بیشتر کارت گرافیک‌ها حداقل با یک یا چند درگاه DisplayPort یا HDMI عرضه می‌شوند که هر دو می‌توانند صدا را انتقال دهند.

جمع‌بندی راهنمای خرید مانیتور

مانیتورها اگرچه ممکن است جز قسمت اصلی سیستم شما نباشند اما در تجریه نهایی تاثیر زیادی دارند. همانطور که در این راهنمای خرید مانیتور دیدیم انتخاب نمایشگر تا حد زیادی به نیازهای شما وابسته است.

اگر یک کاربر معمولی و با کارکرد پایین هستید، نیازی به هزینه کردن بابت پنل‌های گران قیمت ندارید و نمایشگری ۲۰ اینچی با وضوح 1080p کارتان را راه می‌اندازد.

اگر از آن دسته کاربرانی هستی که با نور و رنگ سروکار دارید، بهتر است مانیتور با دقت رنگ بالا تهیه کنید. کنتراست، روشنایی و رزولوشن نیز از آن دسته ویژگی‌هاست که به عنوان یک فعال حوزه گرافیک باید در خرید مانیتور مد نظر قرار دهید.

اگر گیمر و به خصوص ‌طرفدار بازی‌های رقابتی آنلاین هستید، بایستی در خرید خود نرخ تازه سازی، سرعت پاسخگویی و فناوری‌هایی مثل G-Sync و یا FreeSync را در اولویت قرار دهید.