اگر شما از آن دسته کاربرانی هستید که یک دستگاه را تنها برای یک سال استفاده خریداری می‌کنید و بعد از این مدت و یا حتی کمتر، به فکر تعویض آن می‌افتید، لزومی در مطالعه این مطلب برای شما نیست. اما اگر عمر کلی دستگاه‌های دیجیتالی برای شما مهم است، پیشنهاد می‌کنیم با دقت به نکات زیر توجه کنید.

ابتدا در مورد عمومیت باتری‌های مورد استفاده در دستگاه‌های همراه امروزی صحبت می‌کنیم و سپس مختصا به سراغ دستگاه‌های Surface می‌رویم.

در بیش از %90 دستگاه‌های همراه، از باتری‌های لیتیوم-یون (Li-Ion) و لیتیوم-پلیمر (Li-Po) بهره گرفته می‌شود. بعد از سال 2008 و تداول گوشی‌های تلفن همراه هوشمند، اکثریت این دستگاه‌ها از لیتیوم-یون‌ها استفاده می‌کنند به طوریکه تقریبا می‌توان گفت تنها در گوشی‌های غیر هوشمند از باتری‌های لیتیوم-پلیمر استفاده شده است. دلیل این امر، به تفاوت‌های آندو برمی‌گردد.

باتری‌های لیتیوم-یون از طول عمر کلی و همچنین توان بالاتری در مقایسه با لیتیوم-پلیمرها برخورداند، اما گران‌تر و از همه مهمتر، روش نگهداری آنها سخت‌تر می‌باشد. به این معنا که شما با خیال راحت‌تر می‌توانستید به استفاده از باتری‌های لیتیوم-پلیمر بپردازید. اما در مقابل، وجود باتریهای لیتیوم-یون بود که به نحوی شیوع دستگاه‌های همراه قوی را ممکن ساخت. البته حتی چندین سال پیش از گوشی‌های هوشمند، تقریبا همگی لپ‌تاپ‌ها از باتری‌های لیتیوم-یون استفاده می‌کرده‌اند.

به صورت کلی، عمر هر باتری وقتی به پایان خود نزدیک می‌شود که شارژدهی آن کاهش یابد (حال آنکه امر شارژ شدن آن سریع‌تر یا کندتر صورت بگیرد) و این امری است تدریجی. اگرچه در برخی موارد شاهد انفجار باتری‌ها نیز هستیم که ناگهانی رخ می‌دهد. در زیر عواملی که باعث کاهش عمر عموم باتری‌ها می‌شود، آورده شده‌اند:

عمل شارژ بدون توقف

یکی از معیارهای سنجش عمر هر باتری، به تعداد دفعات شارژ شدن آن برمی‌گردد. از این رو، بهتر است تا فرآیند شارژ تنها در یک چرخه ادامه‌دار اجرا شود. منظور این است که در حین شارژ از قطع و وصل کردن جریان خودداری شود و تا حد امکان عمل شارژ بدون توقف انجام شود. استفاده از اتصالات درست و منبع جریان مناسب در جلو گیری از آسیب فوق، تاثیرگذار است.

همچنین به زمان‌هایی که لپ‌تاپ خود را از برق می‌کشید و شارژ آن تا 90% کاهش می‌یابد بسیار توجه کنید؛ اصلا دوباره وقتی به میز خود باز می‌گردید آنرا مجددا به شارژ متصل نکنید. این قضیه زمانی بدتر خواهد شد که شما اینکار را چندین مرتبه در طول روز تکرار کنید.
دقت کنید، هربار که شما باتری را از شارژ می‌کشید و مجددا به شارژ می‌زنید، یک عدد از سیکل‌های مجاز شارژ آنرا کاسته‌اید.
لذا سعی کنید که برای امور غیرضروری، به هیچ وجه لپ‌تاپ خود را از شارژ نکشید و اگر اینکار را کردید، آنرا دوباره به شارژ نزده و از همان باتری استفاده نمائید.

نظریه %20 تا %80

در صنعت، عمر عددی برخی باتری‌ها با تعداد خالی و پرشدن آنها سنجیده می‌شود. در چنین حالتی، عدد اولی بسیار کوچکتر از عدد دومی است. به این معنا که تعداد دفعات خالی شدن هر باتری تاثیر بیشتری در کاهش عمر آن می‌گذارد. بر اساس همین معیار سنجش طول عمر باتری، برخی بر این اعتقادند که تنها به ندرت باید به باتری اجازه داد که به عدد %0 یا %100 برسد. این اعتقاد از درستی‌های زیادی پیروی می‌کند، اما نمی‌توان گفت که ملاک کاملی در استفاده از باتری‌هاست. زیرا کاربران امروزی به بیشترین شارژدهی ممکن از یک باتری نیاز دارند.

در این میان بهتر است به نکته‌ای که بسیار حائز اهمیت است توجه کنیم. وقتی باتری در %99 از شارژ کشیده می‌شود، نه فقط به اندازه %1، بلکه میزان قابل توجهی از شارژدهی آن کاسته می‌شود. حتی بهتر است تا بین 3 تا 5 دقیقه بعد از %100 شدن، باتری را متصل به جریان نگاه داریم تا به اصطلاح Fill شود و شارژدهی بهتری را از آن داشته باشیم. چه برسد به آنکه بخواهیم در %80، روند شارژ شدن را متوقف کنیم. همچنین ذکر شد که پر شدن یک باتری، تاثیر بسیار کمتری نسبت به خالی شدن آن در کاهش طول عمر دارد. بنابراین توصیه اکید بر این است که حداکثر هر ماه یک یا دو بار به باتری اجازه دهیم که کاملا خالی شود و تا حد امکان نگذاریم که از %20 کمتر شود.

شارژ با جریان مناسب یا با شارژر مخصوص

یکی از مهمترین عواملی که تاثیر جدی بر عمر باتری می‌گذارد، مدت زمانی است که طول می‌کشد باتری، شارژ و دشارژ (خالی) شود. بر همین اساس در دستگاه‌های استفاده کننده قوی همانند لپ‌تاپ‌ها، شاهد زودتر خراب شدن باتری هستیم چرا که باتری با ظرفیت بالایی را به سرعت خالی می‌کنند. قاعده کلی در این باره وجود دارد:

“هرچه باتری زودتر شارژ و دشارژ شود، عمر آن نیز زودتر کاهش پیدا می‌کند.”

با توجه به همین قاعده، حتما توصیه می‌شود که فقط و فقط از شارژر مخصوص به خود باتری استفاده شود. یا به عبارتی از شارژری با جریان و ولتاژ مناسب به آن باتری. اکثر باتری‌های مورد استفاده در گوشی‌های تلفن همراه هوشمند امروزی با ولتاژ 5V و جریان 1.5A شارژ می‌شوند که این مقدار برای لپ‌تاپ‌ها 12V و 3A می‌باشد. شارژری که از جریان و ولتاژ بالاتری برای شارژ باتری استفاده می‌کند و در عمل شارژ شدن تسریع می‌بخشد، قویا آسیب‌های فراوانی را به باتری شما می‌زند، به طوریکه بر اساس قاعده اخیر، حتی بهتر است در جهت افزایش طول عمر باتری، از شارژر ضعیف‌تری برای شارژ کردن باتری استفاده شود که در اینصورت روند شارژ شدن آن بیشتر از حالت معمول به طول خواهد انجامید.

حال به صورت اختصاصی به باتری دستگاه‌های همراه و دستگاه‌های Surface می‌پردازیم.

شارژ به هنگام استفاده از دستگاه

استفاده کردن و یا دشارژ نمودن یک باتری به هنگامی که درحال شارژ شدن است، یکی از مضرترین و نابود کننده‌ترین اعمالی می‌باشد که به منظور کاهش ناگهانی عمر باتری در هر وسیله‌ای از آن یاد می‌شود.
اگر بخواهیم درباره دستگاه‌های رایج بین خودمان صحبت کنیم، این امر درمورد گوشی‌های تلفن همراه اتفاق می‌افتد. لذا تمامی شرکت‌های تولید گوشی تلفن همراه، در دفترچه آموزشی دستگاه تأکید می‌کنند که از گوشی درحال شارژ شدن استفاده نکنیم.
آسیب به باتری در چنین حالتی، رابطه مستقیمی با سنگین بودن استفاده شما دارد. یعنی هرچقدر شما توان بیشتری از دستگاه بکشید، به همان میزان آسیب به باتری شما در چنین حالتی بیشتر خواهد شد.

اما درمورد دستگاه‌های Surface این چنین نیست. چراکه آنها از همان استراتژی لپ‌تاپ‌ها و همان چیپ معروف شارژ با پیشوند BQ استفاده می‌کنند. برای مثال این چیپ با نام BQ24770 در Surface Pro 4 شناخته می‌شود. چنانچه Data Sheet این چیپ را مطالعه نمائید دریافت خواهید کرد که قادر است تا به جز اینکه به هنگام خالی و 0% بودن باتری، دستگاه را به کمک جریان آمده از شارژر روشن کند، می‌تواند به هنگام اتصال شارژر به دستگاه، جریان وارد شده به برد را از روی باتری به شارژر تغییر دهد؛ یعنی باعث شود تا دستگاه شما از باتری استفاده نکرده و تنها از جریان آمده از شارژر استفاده کند. بنابراین هیچگاه زمانیکه باتری درحال شارژ شدن است، از آن استفاده نمی‌شود.

اگر تصور می‌کنید که بنابراین با وجود این مکانیزم، دیگر هیچ نگرانی نبوده و می‌توانید به راحتی دستگاه خود را به شارژ زده و استفاده کنید، باید بگوییم که اشتباه می‌کنید؛ هنوز مواردی برای رعایت کردن باقی‌مانده است.
چنانچه فرض کنیم که قضیه چیپ BQ وجود نداشت، شما می‌بایست همانند یک گوشی تلفن همراه با سرفیس خود رفتار کرده و تنها زمانی آنرا به شارژر متصل می‌کردید که خاموش است و از باتری آن استفاده نمی‌کنید. لذا بسیار کم اتفاق می‌افتاد که از دستگاه تا زمانیکه باتری آن برای مثال 80% شود استفاده کنید و سپس مجددا آنرا به شارژ بزنید.
لذا در اینجا بحث همان تعداد دفعات شارژ در عمر کلی یک باتری و عمل شارژ بدون توقف پیش خواهد آمد. زیرا زمانیکه شما اطمینان دارید که می‌توانید به راحتی و بدون نگرانی از آسیب رسیدن به باتری، دستگاه خود را به شارژر متصل کنید و استفاده نمائید، به احتمال بسیار بالا این اتفاق برای شما پیش خواهد آمد که آنرا برای چند دقیقه یا حتی چند ساعت از شارژ بکشید و پس از یافتن مجدد پریز برق، به امید اینکه به باتری آسیب نرسد و یا به قصد کم نشدن باتری، دستگاه خود را مجددا به شارژ بزنید.
این اتفاق در روش زندگی ما تقریبا ناگریز است.
لذا باتری شما در حالتی که مکانیزم خوب قطع استفاده از باتری را دارید، به علت روش نادرستی که دارید، در کمال تعجب حتی بیشتر نیز آسیب خواهد دید.

بنابراین توصیه اکید بر این است که یا تا حد امکان دستگاه خود را مخصوصا زمانیکه باتری آن شارژ کامل 100% است و متصل به برق، از شارژ نکشید تا به کار ادامه دهید و فقط در صورت ضرورت چنین امری را انجام دهید، و یا اینکه پس از انجام اینکار دیگر مجددا دستگاه را به شارژر متصل نکنید.

اما اگر روش زندگی شما بدین صورت باشد که صبحگاه و در محل کار خود، دستگاهی که شارژ کامل 100% داراست را ابتدا به برق متصل می‌کنید و سپس روشن می‌کنید، و در پایان کار نیز آنرا خاموش کرده و آنرا از برق می‌کشید و در بین مسیر محل کار تا خانه هم دستگاه را روشن نمی‌کنید و در خانه عمل مذکور را تکرار می‌کنید، می‌توانیم بگوییم که با چنین روشی درواقع شما اصلا از باتری دستگاه خود حتی استفاده هم نکرده‌اید و تقریبا بهترین شرایط نگهداری باتری به حساب خواهد آمد. البته به شرط آنکه هر ماه یکبار از باتری دستگاه تا جایی که خالی 0% شود استفاده نمائید.

اما بدترین کار شما زمانی خواهد بود که مدام دستگاه را از شارژ کشیده و مجددا چند دقیقه و یا چند ساعت بعد به شارژ بزنید و اینکار را چندین بار در طول تکرار نمائید.
اگر قرار است چنین کاری انجام دهید، همان بهتر که فرض کنید که دستگاه شما همانند یک گوشی تلفن همراه بوده و نباید با آن به هنگام شارژ شدن کار کنید.

حالا بحث جدیدی را پیش می‌آوریم.
شما می‌خواهید به انجام بازی که تقریبا سنگین‌ترین کار اکثر کاربران است بپردازید. با توجه به قضیه چیپ شارژ، تصور درستی وجود دارد که با وجود آن مکانیزم هیچ آسیبی به باتری وارد نخواهد شد اگر زمانی بازی کنیم که باتری کاملا پر 100% است و دستگاه متصل به شارژر.
اما صرفا در رابطه با دستگاه‌های Surface، و دستگاه‌های نازک همانند آنها قضیه‌ای وجود دارد.
یکی از توصیه‌های اکید شرکت‌های سازنده در دفترچه راهنمای دستگاه‌های خود از جمله Microsoft درمورد Surface، اینست که این دستگاه‌ها را در محیط‌های گرم به حال خود حتی وقتی خاموش هستند رها نکنیم؛ برای مثال دستگاه سرفیس خود را در اتومبیلی که زیر نور آفتاب است رها نکنید. این توصیه به این علت می‌باشد که باتری‌ها در برابر حرارت بسیار بسیار آسیب پذیر هستند؛ نه تنها فقط باتری‌ها، بلکه حافظه‌های SSD استفاده شده در دستگاه‌ها سرفیس بسیار به حرارت بالا حساس بوده و بازده آنها وقتی از گرما آسیب دیده‌اند (که مطمئنا این آسیب می‌تواند غیرقابل تشخیص از روی ظاهر باشد)، افت فراوانی خواهد کرد.

لذا راستش را بخواهید، نه تنها دستگاه‌های Surface، بلکه هر دستگاه نازک دیگری که باتری و حافظه SSD در درون خود دارد، برای گیمرها طراحی نشده است.
می‌توانید هر چند روز یکبار به انجام بازی بر روی دستگاه سرفیس خود به مدت زمان 2 الی 3 ساعت بپردازید، اما اینکه همانند یک گیمر واقعی، هر روز بین 5 تا 6 ساعت با دستگاه خود به صورت مستمر بازی کنید، چیزیست که سرفیس برای آن طراحی نشده است.

توصیه‌های Microsoft برای طول عمر باتری دستگاه‌های Surface

– از حالت Battery Saver استفاده کنید.
– زمان خودکار خاموش شدن صفحه نمایش و خود دستگاه را کاهش دهید.
– نور صفحه نمایش را تا حد امکان کاهش کنید.
– اگر کاری با دستگاه ندارید، آنرا قفل کنید.
– از یک عکس پس زمینه تاریک و بدون نورهای سفید استفاده کنید.
– برنامه‌های زیرصفحه را غیرفعال کنید.
– حالت Location را خاموش کنید.
– امکانات Bluetooth و Wi-Fi را خاموش کنید و از حالت Air Plane استفاده کنید.
– وسایل متصل به USB و Mini Display را جدا کنید.
– بهروز رسانی ایمیل‌ها و تقویم‌ها را به تعویق بیندازید.
– برخی مشکلات با Restart کردن کامپیوتر حل خواهند شد.
– از Microsoft Edge برای وبگردی استفاده کنید.
– ابتدا سیم شارژر را به دستگاه و سپس دو شاخه را برق متصل کنید.
– بعد از شارژ شدن، ابتدا سیم شارژر را از دستگاه جدا کنید و بعد دو شاخه را از برق بکشید.

جمع بندی

باتری‌های استفاده شده در دستگاه‌های Surface و مخصوصا Surface Pro و Surface Book، باتری‌هایی با ظرفیت بالا و قوی هستند. اما به علت قوی بودن سخت‌افزار آنها، بسیار زودتر از دیگر تبلت‌ها دشارژ می‌شوند که این مسئله آسیب‌پذیری آنها را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. با توجه به ساده نبودن تعویض باتری آنها، نگهداری و استفاده صحیح نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.

– نگذارید باتری آنها هرماه بیش از یک یا دو بار کاملا خالی شود.

– آنها را تنها در یک سیکل شارژ کنید.

– می‌توانید دستگاه را به شارژر متصل کنید تا از باتری استفاده نشود، اما این بدین معنی نیست که مدام دستگاه را از شارژ کشیده و مجددا به شارژ بزنید.

– سرفیس برای کارهای سنگینی که هر روز و به صورت مستمر در مدت زمان طولانی انجام می‌شوند، طراحی نشده است.